Śródlądowa flota krzyżacka

Winrych von Kniprode

Wielki mistrz krzyżacki Winrych von Kniprode w 1379 r. rozpoczął żeglugę na Wielkich Jeziorach Mazurskich, przepływając z Węgorzewa do Rynu, a później przez Pisę, Narew i Wisłę do Malborka (źródło: Wikimedia Commons)

Pogromcy plemion pruskich – rycerze krzyżaccy – szybko docenili znaczenie transportu wodnego. W 1379 r. wielki mistrz Winrych von Kniprode zainaugurował żeglugę na Wielkich Jeziorach Mazurskich, dopływając z Węgorzewa do zamku w Rynie, którego budowę wizytował. Następnie popłynął do Pisza i dalej rzekami – Pisą, Biebrzą, Narwią i Wisłą – do Torunia. Szlak wodny WJM w znanym nam dzisiaj kształcie jeszcze nie istniał, więc nawę wielkiego mistrza przewożono przez przesmyki lądowe, oddzielające poszczególne akweny, na wielkim wozie zaprzężonym w woły. Krzyżacy jako pierwsi zmienili też stosunki wodne na Wielkich Jeziorach Mazurskich. W XV w. przy węgorzewskim zamku została zbudowana tama na rzece Węgorapie, odprowadzającej wody północnych akwenów WJM do Pregoły i Bałtyku. Poziom jeziora Mamry podniósł się z tego powodu o ponad 3 m, a oddzielone dotąd przesmykami lądowymi akweny dzisiejszego kompleksu mamrzańskiego połączyły się ze sobą.

Głównym portem mazurskiej floty krzyżackiej był zamek w Rynie. Ryńska komturia posiadała flotę rybacką, składającą się z dużego statku, zwanego – nasutą, czterech mniejszych statków, czterech łodzi rybackich i dwóch łodzi towarzyszących. W 1393 r. ruszyła z Rynu „wodna wyprawa wojenna” na Litwę, prowadzona przez wielkiego szpitalnika i komtura elbląskiego – Wernera von Tettingena. Rycerstwo wyruszyło łodziami do Pisza, skąd skierowano się Pisą do Narwi i dalej w górę biegu Biebrzy i Netty do jeziora Sajno, gdzie załadowano łodzie na wozy i podążono nad Niemen. Wyprawa, która zakończyła się zburzeniem Grodna, miała charakter międzynarodowy – brało w niej udział również rycerstwo geldryjskie i francuskie.

Werner von Tettingen

Wielki szpitalnik i komtur elbląski Werner von Tettingen w 1393 r. poprowadził wodną wyprawę międzynarodowego rycerstwa z Rynu na Grodno (źródło: Wikimedia Commons)