Ruciane Nida – jezior Nidzkie

Rejs wycieczkowy statkiem z przystani w Rucianem-Nidzie na Jezioro Nidzkie trwa około godziny. Jest to wyjątkowa wycieczka, bowiem wiedzie w odmienny od Krainy Wielkich Jezior mezoregion mazurski. Umownie za Kanałem Nidzkim rozciąga się tzw. Równina Mazurska – obszar charakteryzujący się mniejszą pagórkowatością, przewagą gleb piaszczystych i drzewostanu iglastego.

Kanał Nidzki

Na Kanale Nidzkim

Statek wypływa z przystani w południowej zatoce jeziora Guzianka Wielka i kieruje się w stronę Kanału Nidzkiego, łączącego ten akwen z Jeziorem Nidzkim. Pod mostem drogowym (szosa Ruciane – Pisz) wpływamy na przekopany już w 1766 r., krótki (170 m) odcinek Kanału Nidzkiego. Zaraz za mostem, na zarośniętej skarpie po prawej stronie zlokalizowana jest strzegąca przeprawy drogowej, trójkondygnacyjna wieża karabinów maszynowych z 1905 r., taka sama jak przy śluzie Guzianka. Następnie statek przepływa pod kratownicą mostu kolejowego linii Szczytno – Pisz, strzeżonego przez identyczny obiekt militarny, po czym wypływa na otwarte wody Jeziora Nidzkiego.

Most kolejowy na Kanale Nidzkim

Most kolejowy na Kanale Nidzkim

Północna zatoka Jeziora Nidzkiego

Północna zatoka Jeziora Nidzkiego

Jezioro Nidzkie jest jednym z najpiękniejszych jezior na Mazurach. Jego powierzchnia wynosi około 18 km2, ale wygięta w kierunku południowo-wschodnim, wąska rynna osiąga długość 23 km. Jego brzegi w całości porastają lasy i bory Puszczy Piskiej – największego zwartego kompleksu leśnego Mazur. Jezioro w całości znajduje się na obszarze Mazurskiego Parku Krajobrazowego, a od przebiegającej ponad nim na wysokości Nidy i półwyspu Skonał linii wysokiego napięcia, objęte jest ochroną rezerwatową i zakazem wpływania na silnikach spalinowych. Nidzkie ciągnie się daleko na południowy wschód niezwykle malowniczą, wąską, leśną rynną, w części środkowej rozlewając swe wody szerzej zatoką Zamordeje Wielkie. W zwartej połaci lasu, co pewien czas widoczne są opadające skarpami do jeziora nadbrzeżne polany – to tzw. bindugi, używane niegdyś do spławiania wyciętych w puszczy drzew. Obecnie wykorzystywane są turystycznie, jako pola namiotowe i przystanie. Jezioro Nidzkie, oprócz walorów przyrodniczo-widokowych, ma także swoją piękną tradycję literacką. W niewielkiej leśniczówce Pranie, na wysokim, zachodnim brzegu jeziora, mieszkał i tworzył w latach 1950 – 1953 wybitny polski poeta – Konstanty Ildefons Gałczyński. Obecnie leśniczówka stanowi muzeum poety. Natomiast na wschodnim brzegu Jeziora Nidzkiego puszcza powoli zarasta ostatnie ślady osady Sowiróg. Niemiecki pisarz Ernst Wiechert (1887 – 1950), będący synem leśniczego z Puszczy Piskiej, uczynił to miejsce i jego mieszkańców bohaterami obszernej sagi mazurskiej, zatytułowanej „Dzieci Jerominów”.

Hotel Nidzki

Hotel Nidzki na wschodnim brzegu jeziora

U wylotu Kanału Nidzkiego statek mija prawą burtą przystań i zabudowania gospodarstwa rybackiego, aby następnie zrobić łuk wzdłuż wschodnich brzegów północnej zatoki jeziora. W krajobrazie tutejszym przeważa zabudowa turystyczna z dominującą bryłą Hotelu Nidzkiego. Następnie wpływamy w charakterystyczną dla Jeziora Nidzkiego, wąską, zalesioną po obu brzegach rynnę. Prawą burtą mijamy plażę w Rucianem (cały czas poruszamy się w obrębie granic administracyjnych miasta Ruciane-Nida), a następnie cały ciąg zlokalizowanych na zalesionych skarpach ośrodków wypoczynkowych, z których najbardziej godnym uwagi jest dawny Kurhaus Siegemunda.

Plaża miejska w Rucianem

Plaża miejska w Rucianem

Ów przedwojenny, luksusowy kurort, który opisywał w swoim „Ilustrowanym przewodniku po Mazurach Pruskich” wybitny, polski krajoznawca – Mieczysław Orłowicz, w czasach powojennych był prowadzony przez Fundusz Wczasów Pracowniczych. Na przełomie XX i XXI stulecia mocno podupadł, a obecnie został przejęty przez Lasy Państwowe, które chcą mu przywrócić dawny blask.

Półwysep Kowalik

Półwysep Kowalik

Jezioro Nidzkie

Okolona lasami Puszczy Piskiej rynna Jeziora Nidzkiego

Największe przewężenie rynny Jeziora Nidzkiego przepływamy w okolicy półwyspu Kowalik. Pomiędzy polem namiotowym, zlokalizowanym na tym półwyspie, a położonym na przeciwnym brzegu jeziora ośrodkiem wczasowym PKP (obecnie „Wodnik”), kursował swego czasu niewielki promik, skracający drogę do sklepów w Rucianem. Po lewej burcie, na wysokiej skarpie brzegowej przez roślinność przebijają się dachy leśniczówki Kowalik. Natomiast po prawej burcie, za stanicą wodną PTTK, otwiera się niewielka zatoka, stanowiąca ujście z Jeziora Nidzkiego rzeczki Nidki, płynącej dalej do Jeziora Wygryńskiego i wpadającej ostatecznie do Bełdan. Wokół tej zatoki zlokalizowana jest zabudowa dawnej rybackiej osady Nida, tworzącej obecnie wraz z Rucianem organizm miejski Rucianego-Nidy.

Leśniczówka Kowalik

Leśniczówka Kowalik na skarpie wschodniego brzegu jeziora

Stanica wodna PTTK

Stanica wodna PTTK – za nią uchodzi z jeziora rzeka Nidka

Na wysokości ujścia Nidki i zabudowań osady Nida wody jeziora rozlewają się nieco szerzej – w malowniczą zatoczkę ograniczoną od południa półwyspem Skonał. W zatoczce tej leży pięć wysepek – Płaska, Ostrów, Królewski Ostrów, Grobowiec i Kopanka – tworzących niezwykle urokliwy archipelag, pełen wspaniałych widokowo zakątków.

Wyspy

Malownicze wyspy Ostrów i Płaska

Wyspa

U południowych brzegów wyspy Królewski Ostrów

Wyspa Płaska

Wyspa Płaska

Półwysep Skonał

Półwysep Skonał zamyka dostępny dla żeglugi na silnikach spalinowych obszar Jeziora Nidzkiego

Statek meandruje pomiędzy wysepkami, a przed naszymi oczami otwierają się przecudne widoki. Po wyspiarskiej pętli powracamy na szlak, którym przybyliśmy, bowiem dalsza część Jeziora Nidzkiego nie jest dostępna dla jednostek z silnikami spalinowymi. Powoli, napawając się puszczańską naturą, powracamy do Kanału Nidzkiego i do przystani Żeglugi Mazurskiej w Rucianem-Nidzie.

Jezioro Nidzkie

Charakterystyczny krajobraz Jeziora Nidzkiego

Przystań Ruciane-Nida

Na przystani Żeglugi Mazurskiej w Rucianem-Nidzie (fot. W.M. Darski)